Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί τον πιο συχνά εμφανιζόμενο καρκίνο στους άνδρες του δυτικού κόσμου. Είναι επίσης η δεύτερη αιτία θανάτου μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Στην Ελλάδα μόνο διασιγνώσκονται περίπου 5000 νέα περιστατικά κάθε χρόνο.
Παρόλα αυτά σε γενικές γραμμές πρόκειται για έναν όγκο που στη μεγάλη πλειοψηφία του αναπτύσσεται πολύ αργά, σε βάθος χρόνου ακόμη και δεκαετιών κάποιες φορές. Υπάρχουν όμως δυστυχώς κάποιες περιπτώσεις που η εξέλιξη είναι ραγδαία και τα αποτελέσματα αρκετά δυσμενή. Είναι λοιπόν ζωτικής σημασίας να μπορέσουμε να πιθανολογήσουμε ποιός καρκίνος θα είναι επιθετικός (οι λεγόμενοι τίγρεις) και ποιός όχι (οι λεγόμενοι γατούλες).
Τις περισσότερες φορές η διάγνωση γίνεται λόγω αυξημένου PSA ή λόγω ευρημάτων απο τη δακτυλική εξέταση. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι σε αρχικά στάδια δεν δίνει συμπτώματα. Για το λόγο αυτό συνιστάται όλο και πιό ευρέως να γίνονται οι παραπάνω αναφερθείσες εξετάσεις σε όλους τους άντρες άνω των 50. Κάποιες φορές η διάγνωση μπορεί να γίνει τυχαία απο ιστοτεμάχια που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια διουρηθρικής προστατεκτομής για καλοήθη υπερπλασία του προστάτη.
Σε αυτή την υποσελίδα θα βρείτε πληροφορίες σχετικά με τη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη.
Διαγνωση
Η διάγνωση του καρκίνου του προστάτη περιλαμβάνει κυρίως την εξέταση αίματος που ονομάζεται PSA και τη δακτυλική εξέταση. Παρόλο που η προληπτική εξέταση για καρκίνο του προστάτη είναι κάτι αμφιλεγόμενο, οι περισσότεροι ουρολόγοι πλεόν συμφωνούν πως κάθε άντρας άνω των 50 θα πρέπει να ελέγχει το PSA του και να εξετάζεται απο ουρολόγο μιά φορά το χρόνο. Αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη τότε ο έλεγχος αυτός θα πρέπει να ξεκινα από την ηλικία των 40.
Οι φυσιολογικές τιμές του PSA έχουν οριστεί ως εξής:
- Άνδρες 40-50 PSA<2.5 ng/ml
- Άνδρες 50-60 PSA<3.5 ng/ml
- Άνδρες 60-70 PSA<4.5 ng/ml
- Άνδρες 70-80 PSA<6.5 ng/ml
Χρήσιμες πληροφορίες μας δίνει και μια ειδική εξέταση με υπέρηχο που ονομάζεται διορθικό υπερηχογράφημα του προστάτη όπου ο εξειδικευμένος σε αυτήν την εξέταση ουρολόγος ή ο ακτινολόγος εξετάζουν τον προστάτη χρησιμοποιώντας μια ειδική κεφαλή υπερήχου που εισάγεται στο ορθό του ασθενούς υπό τοπική αναισθησία. Με βάση την εικόνα που μας δίνει ο προστάτης μπορούμε να εντοπίσουμε ύποπτες περιοχές.
Η καθοριστική διάγνωση του καρκίνου του προστάτη γίνεται με τη βιοψία. Είναι μια εξέταση ρουτίνας όπου υπό τοπική ή γενική αναισθησία και συνήθως με την καθοδήγηση διορθικού υπερήχου ο ουρολόγος παίρνει 8-12 μικρά κομμάτια προστάτη με τη βοήθεια μικρής βελόνας βιοψίας. Αυτά λαμβάνονται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι αντιπροσωπευτικά για όλο τον προστάτη. Στη συνέχεια αποστέλλονται στον ειδικό γιατρό παθολογοανατόμο ο οποίος μας δίνει το τελικό πόρισμα της ύπαρξης ή όχι καρκίνου.
Κάποιες φορές η βιοψία βγαίνει αρνητική όμως το PSA παραμένει υψηλό. Σε αυτή την περίπτωση προχωρούμε σε μια πιο εξειδικευμένη βιοψία η οποία μας επιτρέπει να πάρουμε περισσότερα «δείγματα» από τον προστάτη. O ουρολόγος Στέλιος Βούλγαρης εφαρμόζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα μια μέθοδο βιοψίας κορεσμού του προστάτη η οποία καθιερώθηκε απο τον καθηγητή Langley και επιτρέπει τη δειγματοληψία όλου του αδένα χωρίς παραμονή αμφισβητούμενων περιοχών.
Θεραπεια
Για να επιλέξουμε ποιά θεραπεία είναι κατάλληλη γιά κάποιον στον οποίο έχει διαγνωστεί καρκίνος του προστάτη χρειάζεται πρώτα να γνωρίζουμε αν αυτός είναι εντοπισμένος μόνο μέσα στον προστάτη ή αν έχει «βγεί» εκτός αυτού (τοπικές ή απομακρυσμένες μεταστάσεις). Αυτές τις πληροφορίες θα μας τις δώσουν το σπινθηρογράφημα οστών και η αξονική ή μαγνητική τομογραφία.
Αν ο καρκίνος έχει «ξεφύγει» εκτός του προστάτη η πιο ενδεδειγμένη θεραπεία είναι ο λεγόμενος ανδρογονικός αποκλεισμός. Πρόκειται για ορμονική θεραπεία η οποία χορηγείται με τη μορφή μια ένεσης συνήθως κάθε τρείς μήνες. Οι συχνότερες παρενέργειες αυτών είναι οι εξάψεις και ο επηρεασμός των στύσεων και της σεξουαλικής επιθυμίας.
Στον εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη οι επιλογές είναι τέσσερις:
- Η προσεκτική παρακολούθηση (active surveillance). Με αυτήν την επιλογή ο ασθενής επιλέγει να μην γίνει καμιά παρεμβατική μέθοδος παρά απλά να τεθεί σε στενή παρακολούθηση με τη μορφή ελέγχου του PSA αν 6μηνο αρχικά και με βιοψίες κάθε 12 με 18 μήνες. Είναι μια καλή επιλογή για κάποιες ελάχιστα επιθετικές μορφές καρκίνου.
- Η ριζική προστατεκτομή. Πρόκειται για το λεγόμενο «χειρουργείο», μια επέμβαση που διαρκει 2-3 ώρες και μπορεί να γίνει ανοικτά, λαπαροσκοπικά ή και με τη βοήθεια ρομπότ. Όσον αφορά τον έλεγχο του καρκίνου τα αποτελέσματα είναι συνήθως πολύ καλά αλλά ο ασθενής συχνά εμφανίζει ακράτειαμετεγχειρητικά και επίσης μεγάλου βαθμού στυτική δυσλειτουργία (ανικανότητα).
- Η Βραχυθεραπεία είναι μια ελάχιστα παρεμβατική μέθοδος κατά την οποία εμφυτεύονται ραδιενεργοί κόκκοι στον προστάτη. Παρουσιάζει εφάμιλλα αποτελέσματα με την ριζική προστατεκτομή όσον αφορά τον έλεγχο του καρκίνου αλλά υπερτερεί αυτής όσον αφορά την ακράτεια (<1%) και την ανικανότητα. Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλώ κάντε κλίκ εδώ.
- Η εξωτερική ακτινοβολία είναι μια μέθοδος κατά την οποία χορηγούνται υψηλές δόσεις ακτινοβολίας στον προστάτη δια μέσου όμως υγιών ιστών (μυς, ουροδόχος κύστη, έντερο). Σαν αποτέλεσμα αυτού έχουμε περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες απο αυτά τα όργανα (διάρροια, αιμορραγία απο το ορθρό ή την κύστη) παρόλο που τα αποτελέσματα όσον αφορά τον έλεγχο του καρκίνου εξακολουθούν να είναι πολύ καλά.
Υπάρχουν και κάποιες θεραπείες δεύτερης γραμμής σε περιπτώσεις καρκίνου που έχουν κάνει υποτρόπή και αυτές είναι η κρυοθεραπεία, το HIFU (υψηλής έντασης εντοπισμένος υπέρηχος) και η χημειοθεραπεία.